خصوصیات گربه زباد آفریقایی چیست؟

فرمانرو: جانوران

شاخه: طنابداران

رده: پستانداران

راسته: گوشتخواران

تیره: زبادان

نام علمی: African Civet

نام عمومی: زباد آفریقایی

گروه: پستانداران

تعداد گونه: 1

مکان: آفریقای سیاه(زیرصحرایی)

زیستگاه: جنگل‌های بارانی استوایی

رنگ: سیاه، سفید،خاکستری، زرد، قهوه‌ای، برنز

نوع پوست: خزدار

اندازه: 43 تا 71 سانتی متر(28-17 اینچ)

وزن: 1.4 تا 4.5 کیلوگرم(10-3 پوند)

رژیم غذایی: علفخوار

غذای اصلی: جوندگان مثل موش، مار، قورباغه

شکارچیان گربه‌ی زباد: شیر، مار، پلنگ

شیوه‌ی زندگی: شب زی

رفتار گروهی: انفرادی

دوره‌ی زندگی:15 تا 20 سال

سن بلوغ جنسی: 11 تا 12ماهگی

دوره ی بارداری: 60 تا 70 روز

میانگین تعداد نوزادان در یک زایمان: 3

نام بچه گربه: pup

سن از شیرگیری: 5 تا 10 هفتگی

وضعیت بقا:کمترین نگرانی

جمعیت تقریبی: فراوان

بزرگترین تهدید نابودی: تخریب زیستگاه

ویژگی منحصر به فرد: نوار سیاه دور چشمان

گربه زباد آفریقایی

گربه زباد آفریقایی یکی از گونه‌های بزرگ زباد در آفریقای سیاه است. این گربه تنها عضو باقیمانده از گروه ژنتیکی خود است و ظاهراً بزرگترین گربه در میان گربه‌های زباد است. با وجود ظاهر گربه مانندش در واقع هیچ شباهتی به گربه سانان ندارد و بیشتر شبیه گوشتخواران کوچک مثل راسو و میمون پوزه دار(نفس هندی) است. دلیل شهرت این گربه ترشح مشک معطر از خود برای تعیین قلمروش است که سیوتن(Civetone) نامیده می‌شود. قرن‌هاست که از سیوتن در تهیه‌­ی انواع عطر استفاده می­‌کنند. نوع آفریقایی این گربه به دلیل طرح سیاه و سفید منحصر به فرد پوستش قابل شناسایی‌ترین گونه از گربه‌های زباد است.

آناتومی و شکل ظاهری گربه زباد آفریقایی

از خاص‌ترین ویژگی‌های این گربه طرح سیاه و سفید بر روی پوست خزدار و صورت خاکستری به همراه نوار سیاه رنگ دور چشمانش است که به آن ظاهری شبیه راکون می­‌بخشد. پاهای عقبی گربه زباد کمی بلندتر از پاهای جلویی است و ازاینرو حالت ایستادنش شبیه به میمون پوزه‌دار است. طول بدن این گربه به طور میانگین 70 سانتی متر است که در بالای تنه‌اش دمی به همین اندازه دارد. هریک از پاهای گربه زباد آفریقایی 5 انگشت به همراه چنگال‌های غیرقابل جمع شدن دارد که این خاصیت چنگال‌ها، حرکت آن­ها در میان درختان را آسان‌تر می‌کند.

پراکنش و زیستگاه گربه

این گربه زیستگاه‌های مختلفی در قاره آفریقا دارد که از ساحلی تا ساحل دیگر در آفریقای سیاه گسترده شده است. آن‌ها بیشتر در جنگل‌های بارانی استوایی و دیگر جنگل‌ها و همچنین در مناطقی باپوشش گیاهی متراکم یافت می‌شوند که این مناطق متراکم هم آن‌ها را پوشش می‌دهند و هم شکارشان را در خود جای داده‌اند. گربه‌های زباد هیچ گاه در مناطق خشک دیده نمی‌شوند زیرا بایستی در مناطقی باشند که منابع خوب آبی را فراهم می‌کنند. با وجود این ممکن است این گربه‌ها در امتداد رودخانه‌هایی که به مناطق خشک‌تر منتهی می‌شوند دیده شوند. آن‌ها شناگران ماهری هستند و معمولاً وقت خود را به شکار کردن و استراحت در میان درختان یا بر روی زمین می­‌گذرانند.

رفتار و شیوه‌ی زندگی

این گربه به طور انفرادی زندگی می‌کند و تنها در تاریکی شب بیرون می‌آید و طعمه­‌ی خود را شکار می‌کند. این حیوانات شب زی به طور عمده در میان درختان زندگی می‌‎کنند و بیشتر ساعات روز را در بالای درختان که به دلیل ارتفاع زیاد از زمین امن‌تر است سپری می‌کنند. بیشترین زمان فعالیت این گربه‌ها بلافاصله بعد از غروب آفتاب است وی با این حال ترجیح می‌دهند در مناطقی شکار کنند که پوشش گیاهی متراکمی دارد. باوجود زندگی انفرادی گربه‌های زباد آفریقایی، دیده شده که به خصوص در فصل جفتگیری گروه‌های تا 15 نفر نیز تشکیل می‌دهند. آن‌ها همچنین بسیار قلمروطلب بوده و مرزهای قلمروشان را با بوی مطبوع آزاد شده از غدد پرینه(Perinal glands) مشخص می‌کنند.

تولید مثل و چرخه‌ی زندگی

گربه‌های زباد آفریقایی تنها به هنگام جفت‌گیری به صورت گروهی هستند. گربه‌ی زباد ماده در هر زایمان پس از دوران بارداری چندماهه معمولاً تا 4 بچه گربه به دنیا می‌آورد. زباد ماده در لانه‌های زیرزمینی که توسط دیگر حیوانات کنده شده لانه می‌کند تا در امنیت از بچه‌هایش مراقبت کند. برخلاف بسیاری از خویشاوندان گوشتخوار این حیوان، بچه گربه تازه متولد شده معمولاً قادر به حرکت است و پوست بدنش از همان ابتدا خزدار است. بچه‌‎ها تا زمانیکه قادر به محافظت از خود شوند توسط مادر پرستاری می‌شوند. گربه‌های زباد آفریقایی می‌توانند تا 20 سال عمر کنند، گرچه بسیاری از آن‌ها به ندرت به این سن می‌رسند.

رژیم غذایی و طعمه‌

گرچه گربه زباد آفریقایی یک پستاندار گوشتخوار است ولی رژیم غذایی متنوعی دارد که شامل حیوانات و مواد گیاهی است. حیوانات کوچک از قبیل جوندگان، مارمولک‌ها، مارها و قورباغه‌‍‌ها قسمت عمده‌ی غذای آن‌ها را تشکیل می‌دهند که در کنار آن از حشرات، انواع توت و میوه‌های افتاده روی زمین در جنگل‌های بارانی نیز تغذیه می‌کنند. گربه‌ی زباد به جای چنگال از دهان و دندان‌هایش برای خوردن غذا استفاده می‌کند و این بدین معناست که این گربه از 40 دندان تیزش برای خورد کردن شکار استفاده می‌کند و آرواره‌ی قوی‌اش امکان فرار شکار از دهانش را کاهش می‌دهد.

خطرات و شکارچیان 

عجیب است که گربه‌ی زباد که خود یک شکارچی نسبتاً وحشی است توسط دیگر شکارچیان در محیط زیست طبیعی‌‎اش به دام می‌افتد. گربه‌های شکارچی بزرگتر مثل شیر و ببر در کنار خزندگانی همچون مارهای بزرگ و تمساح شکارچیان اصلی این گربه‌ها هستند. جمعیت گربه‌های زباد آفریقایی به دلیل تخریب زیستگاه و جنگل زدایی و همچنین شکار در گذشته برای تاکسیدرمی و داشتن کلکسیون اجزای حیوانات در خطر است. یکی از بزرگترین خطراتی که آن‌ها را تهدید می‌کند تقاضای زیاد بازار انسانی برای مشک ترشح شده از بدن آن‌ها می‌باشد.

ویژگی‌ها و حقایق جالب

صدها سال است که مشک ترشح شده از غده‌های نزدیک به اندام تولید مثل این گربه‌ها توسط انسان جمع آوری می‌شود. بوی این مشک با غلظت بالا برای انسان چندان خوشایند نیست ولی پس از رقیق شدن ماده‌ی خوشبویی به دست می‌آید که یکی از اجزای تشکیل دهنده‌ی عطرهای گران قیمت در دنیاست و به همین دلیل این گربه‌ها جزو معروفترین حیوانات آفریقا محسوب می‌شوند. گربه‌ی زباد آفریقایی می‌تواند ناقل بیماری هاری باشد که از طریق تماس قابل انتقال است. از ویژگی‌های جالب این گربه تعیین مناطق مشخص در اطراف قلمروی خود است که از آن به عنوان توالت استفاده می‌کند.

رابطه انسان با گربه زباد آفریقایی

هر گربه زباد هر هفته تا حدود 4 گرم مشک در حیات وحش ترشح می‌کند که معمولاً توسط انسان جمع آوری می‌شود. گرچه اسیر کردن و نگه داری از این گربه‌ها برای مشکشان گزارش شده که تجارت بسیار بی‌رحمانه‌ای است. امروزه تعداد کمی از عطرها حاوی مشک واقعی این حیوان هستند و بسیاری از انواع رایحه‌ها به طور مصنوعی قابل تولید است. گرچه جمعیت این حیوانات هنوز وارد محدوده‌ی خطر انقراض نشده ولی شدیداً تحت تاثیر شکار انسانی است که تنها برای تاکسیدرمی و تکمیل کلکسیون شکارهایشان این گوشتخواران کوچک را شکار می‌کنند.

وضعیت بقا و زندگی

امروزه جمعیت این گربه‌ها به دلیل جنگل زدایی و از بین رفتن شدید زیستگاه‌های طبیعی‌شان در معرض خطر است. دلایل اصلی جنگل‌زدایی، قطع درختان و یا تخلیه­‌ی مناطق از درخت و پوشش گیاهی برای ایجاد راه به مزارع نخل‌های روغنی است. جمعیت گربه زباد آفریقایی در محدوده‌ی کمترین نگرانی قرار دارد و احتمال کمی می‌رود که این گربه در خطر تهدید انقراض در آینده‌ی نزدیک باشد.