آی آی گونهای از لمورهاست که در جنگلهای ماداگاسکار زندگی میکند.
آی آی بزرگترین پستاندار همه چیز خوار دنیا نیست اما یکی از خاص ترینها و در واقع عجیبترینها از لحاظ ظاهری میباشد.
وقتی برای اولین بار این حیوان دیده شد تصور میشد که گونهی بزرگی از سنجابهاست.
سرانجام در اواسط قرن 18 این حیوان بعنوان گونهای از لمورها شناخته شد اما در گروهی که منحصراً برای خودش بود دسته بندی شد. زیرا که هنوز هم لمورهای دیگر ناشناخته و مرموز هستند.
گرچه این حیوانات خاص و منحصر بفرد در محل زندگی خودشان به شدت در معرض خطر و تهدید میباشند و در قرن 18 خطر انقراض آنها وجود داشت و این بیشتر بخاطر این بود که آنها توسط مردم محلی که فکر میکردند دیدن آی آی شوم است کشته میشدند.
گرچه امروزه تعداد آنها افزایش پیدا کرده است اما هنوز هم آی آی جزء گونههای در معرض خطر ماداگاسکار میباشد.
آناتومی و ظاهر آی آی
آی آی پستانداری است که بسیار به لمورها نزدیک است اما یکی از خاصترین حیوانات روی کرهی زمین است زیرا که صفات انطباقی متمایزی دارد.
بدن و دم دراز آنها با خزهای بهم ریخته و ضخیم به رنگ سیاه یا قهوهای تیره پوشیده شده است.
آی آی چشمهای بزرگی روی صورت کشیده و زاویهدار خود دارد.
همچنین بینی صورتی و دندانهای پیشینی شبیه دندانهای جوندگان دارد که بصورت مداوم در حال رشد هستند و هیچ وقت تیز نمیشوند.
گوشهای بزرگ و گردشان بطور فوق العادهای حساس هستند و این باعث شده آی آی شنوایی بسیار قوی داشته باشد بطوری که میتواند صدای غذا را از زیر تنهی درخت بشنود و این گوشها قادر به چرخیدن هم هستند.
آی آی انگشتان بلند و استخوانی با پنجههای کشیده و تیزی دارد که به او کمک میکند تا بتواند از شاخهی درختان آویزان بماند.
اما انگشت میانهی پای آنها ویژگی به خصوصی دارد. این انگشت بسیار بلندتر از دیگر انگشتهاست و این انگشتها بخاصر مفصل دو گانهای که دارند قابلیت برگشتن دارند و پنجههای قلابی شکل آنها برای گرفتن غذا و خارج کردن آن استفاده میشود.
گستردگی و محل زندگی
بطور تاریخی آی آی در جنگلهای ساحلی شرقی یا شمال غربی ماداگاسکار زندگی میکرده اما در سال 1983 همه بر این باور بودند که آنها تقریباً منقرض شدهاند و فقط تعداد پراکندهای از آنها وجود دارند.
از آن زمان تاکنون تعداد آنها رو به رشد است و گرچه جمعیت آنها خیلی زیاد نیست اما هر روزه در مکانهای بیشتر و جنگلهای گوناگونی دیده میشوند.
آی آی جنگلهای گرمسیری و انبوه بارانی را ترجیح میدهد زیرا که در آنجا پوشش خوبی وجود دارد اما در جنگلهای دیگر هم مثل بامبو، حرا و نارگیل در ساحل شرقی ماداگاسکار دیده میشوند.
گرچه با وجود آزار و اذیت این حیوان توسط مردم محلی و البته بخاطر از دست دادن محل زندگیشان آنها به شدت در معرض خطرند.
رفتار و سبک زندگی
آی آی حیوان شب زی و درختی است و این بدین معناست که این حیوان بیشتر اوقات عمرش را روی درختهای بلند میگذراند.
گرچه آنها برخی مواقع پایین میآیند اما روی درخت میخوابند، غذا میخورند، مسافرت میکنند و جفت گیری میکنند.
آنها اغلب نزدیک سایبان جاهایی که پوشش شاخ و برگ وجود دارد دیده میشوند.
در طول روز آی آی در لانههای کروی شکلی که با برگ درختان روی شاخههای درخت درست شدهاند میخوابند و پس از اینکه شب شد به دنبال غذا میروند.
آی آی حیوانی است که بصورت انفرادی زندگی میکند که محدودهی خانهاش را با نشانههایی از قلمرو کوچکتر حیوان ماده که اغلب با تعدادی نر دیگر هم پوشانی دارد نشانه گذاری میکند.
آی آی نر تمایل دارد که قلمرواش را با نرهای دیگر سهیم شود و همچنین دیده شده است که لانهاش را نیز به اشتراک میگذارد(البته در یک زمان یکسان).
آنها تا زمانی میتوانند همدیگر را تحمل کنند که صدای یک حیوان ماده که به دنبال نری برای جفتگیری میگردد نیاید.
تولید مثل و چرخهی زندگی
در گذشته اینگونه فکر میشد که فصل جفتگیری آی آی خیلی محدود است(مثل لمورها) اما بنظر میرسد آنها در طول سال جفتگیری میکنند و این به آمدن حیوان ماده بستگی دارد.
زمانی که یک ماده آمادهی جفتگیری باشد لمورهای نری که در اطرافش هستند و با خشونت زیاد بر سر جفتگیری با ماده در حال جنگند فرا میخواند.
پس از دوران بارداری که تقریباً 5 ماه طول میکشد یک نوزاد به دنیا میآید و دو ماه اول زندگیاش را با امنیت کامل در لانه میگذراند و در 7 ماهگی او را از شیر میگیرند.
آی آی جوان تا دو سالگی با مادرش میماند و بعد از آن برای ساختن قلمرو خودش مادرش را ترک میکند.
آی آی ماده بین 3 تا 3.5 سالگی میتواند تولید مثل کند و آی آی نر 6 ماه زودتر این قابلیت را پیدا میکند.
رژیم غذایی و طعمهها
آی آی یک حیوان همه چیز خوار است و بر همین اساس هم از حیوانات و هم گیاهان تغذیه میکند. او در شب به بالای درختان و یا زیر آنها میرود.
معروف است که حیوان نر تا 4 کیلومتر را در شب طی میکند و به دنبال غذا میگردد و از میوههای مختلف، دانهها، حشرات و شهد درختان تغذیه میکند.
گرچه آنها روش خاصی برای شکار دارند و از انگشت میانهی خود استفاده میکنند تا چوب مرده را سوراخ کنند و در جستجوی غذا در آن تونل بزند.
او با گوشهای تیزش که مانند گوشهای خفاش است حتی کمترین صدا را میشنود.
زمانی که آی آی طعمه خود را یافت از دندان تیز جلوییاش استفاده میکند تا سوراخی درون چوب بزند و بعد انگشت میانی بلندش را در آن وارد میکند و با پنجههایش طعمه را میگیرد و آن را بیرون میکشد(سوراخ روی چوب را مانند کار دارکوب پر میکند).
آی آی از انگشت بلندش برای خوردن تخم و همچنین نارگیل استفاده میکند و به نظر میآید تنها پستانداری است که از امواج صدا برای پیدا کردن غذا استفاده میکند.
شکارچیان و تهدیدات
سبک زندگی مرموز و شبانهی آی آی به این معناست که این حیوان شکارچیان کمی دارد اما فوسا که همانند خودشان شبگرد و بسیار چابک است شکارچی وحشی برای آنهاست(دیگر شکارچیانش میتوانند پرندگان شکارچی و مارها باشند که آی آیهای جوانتر و کوچکتر که آسیب پذیرترند را شکار میکنند).
انسانها، در واقع بزرگترین خطری هستند که آنها را تهدید میکند زیرا بخاطر خرافاتی که مردم محلی به آن اعتقاد دارند و آی آی را شوم میدانند تعداد زیادی از آنها در جنگلهای محل زندگیشان از بین رفتهاند.
در نواحی دیگر که این خرافات وجود ندارد، آی آی برای خوردن گوشتش شکار میشود.
همچنین دیگر تهدید جدی برای تعداد باقیماندهی آنها از دست دادن محل زندگیشان بخاطر جنگل زدایی و همچنین رشد مناطق انسانی میباشد که روی محل زندگی طبیعی آی آی تاثیر گذاشته است.
حقایق و ویژگیهای جالبی
با وجود اینکه آی آی حیوانی است که انفرادی زندگی میکند اما آی آی نر قلمرو سفت و سختی ندارد و میتواند قلمروش با دیگران نقاط مشترکی داشته باشد.
آنها لانهی خود را روی درختان میسازند و به ندرت دو شب در یک لانه میخوابند.
این بدین معناست که این قلمرو لانههای زیادی در خود دارد تا جایی که ممکن است 6 لانه روی یک درخت یافت شود.
آی آی یکی از ترسناکترین موجودات دنیا است و اینطور بنظر میرسد که نامش نیز از صدایی گرفته شده است که وقتی انسانی ان را ببیند جیغ میزند.
امروزه در مناطق بیشتری دیده میشوند اما هنوز هم تعدادشان بسیار کم است تا جایی که فکر میشد نسل انها در سال 1957 منقرض شده است تا اینکه دوباره آنها دیده شدند.
رابطه با انسانها
یکی از دلایل اصلی این که تعداد آی آیها بسیار کم شده است اینست که مردم محلی فکر میکنند این حیوانات بسیار عجیب هستند و بسیاری معتقدند که دیدن یکی از آنها برایشان بد شانسی میآورد.
یک داستانی روایت میکند که اگر آی آی انگشت میانی بلندش را به طرف شما بگیرد، خواهید مرد و گرفتن دیگر انگشتها به این معناست که کدخدا میمیرد.
تنها راه باطل کردن این بد یمنی کشتن آن است که همین باعث کاهش جمعیت آنها شده است.
گرچه امروزه آی آی بخاطر رشد شهرها و روستاها محل سکونت خود را نیز از دست داده و به همین خاطر بعضی از آنها برای بدست اوردن غذا به مزارع حمله میکنند و این منجر به شلیک شدن به آنها میشود.
همچنین زندگی آنها بخاطر جنگل زدایی برای گسترش کارخانجات و صنعت و همچنین ایجاد مزارع بسیار در خطرند.
حالت حفاظت و زندگیاش
امروزه, این حیوان در لیست حیوانات در معرض خطر قرار گرفته است و بسیار در معرض خطر انقراض میباشد.
تعداد آنها از دهه ی 1980 در مناطقی رشد کرده است اما همچنان بخاطر فعالیتهای انسانی تهدید میشوند.
تعدادی از آنها برای برنامههای جفتگیری در سراسر دنیا گرفته شدهاند تا برای نجات آنها از انقراض تلاشی صورت پذیرد.
تعداد کمی از آنها در جزیرهی نوسی منجاب وجود دارند که منطقهای تحت حفاظت است و در شمال شرقی ماداگاسکار قرار دارد.
حقایقی دربارهی آی آی
فرمانرو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: پستانداران
راسته: نخستی سانان
زیر راسته: خیس بینیان
تیره: دوبنتونیدا
سرده: دوبنتونیا
نام علمی: دوبنتونیا ماداگاسکاری
نام رایج: آی آی
گروه: پستانداران
تعداد گونه: 1
مکان:ساحل شرقی ماداگاسکار
محل زندگی: جنگل های گرمسیری انبوه
رنگ: سیاه, قهوه ای تیره
نوع پوست: خز
اندازه: 30 – 40 سانتی متر
وزن: 2 – 2.7 کیلوگرم
بالاترین سرعت: 32 کیلومتر بر ساعت
رژیم غذایی: همه چیز خوار
طعمه: حشرات، لارو، میوه
شکارچیان: انسان، فوسا، پرندگان شکارچی
سبک زندگی: شب گرد
رفتار گروهی: انفرادی
طول عمر: 10 – 23 سال
سن بلوغ جنسی: 2 – 3 سالگی
دورهی بارداری: 170 روز
تعداد نوزاد در هر زایمان: 1
نام کودک: نوزاد
سن از شیر گرفته شدن: 7 ماهگی
وضعیت حفاظت: در معرض خطر
تعداد تقریبی آنها: 1000 – 10000
بزرگترین تهدید: شکار شدن و از دست دادن محل زندگیشان
ویژگی منحصربفرد: انگشت میانی بلند و چنجههای قلابی شکل
حقیقت جالب: باور اینکه در سال 1957 منقرض شدهاند!