خصوصیات پرنده آلباتروس چیست؟

فرمانرو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: پرندگان
راسته: کبوتر دریایی سانان
خانواده: بزرگ تندبادان
نام علمی: Diomedeidae
نام عمومی: آلباتروس
دیگر نام­ها:Tubenose
گروه: پرندگان
تعداد گونه: 21
مکان: در امتداد دریاهای جنوبی
زیستگاه: جزیره‌­ها و آب‌­های جنوبی
رنگ: سیاه، سفید، قهوه­ای، قرمز، زرد
نوع پوست: پر
طول بدن: 3/1-9/0 متر(35in-51in)
طول بال: 4/3-2متر(78in-134in)
وزن: 10-8کیلوگرم(17lbs-22lbs)
حداکثر سرعت: 64 کیلومتر بر ساعت(40 مایل بر ساعت)
رژیم غذایی: گوشتخوار
شکار اصلی: ماهی، خرچنگ، ماهی مرکب
شکارچیان آلباتروس: انسان، کوسه ببری
شیوه­‌ی زندگی: روز زی
رفتار گروهی: لانه سازی گروهی
نوع آب: شور
طول عمر: 12 تا 40 سال
سن بلوغ جنسی: 2تا 7 سال
زمان خوابیدن روی تخم: 2 تا 3 ماه
متوسط تعداد تخم­گذاری در هر بار: 1
نام پرنده­ی تازه متولد شده: جوجه(Chick)
سن مستقل شدن جوجه‌­ها: 5 تا 10 ماهگی
وضعیت بقا: در خطر
اندازه تقریبی جمعیت: کم
بزرگترین خطر: به تنهایی ماهیگیری کردن
خاص­ترین ویژگی: منقار دراز و قلاب مانند
ویژگی جالب: بلندترین بال را در میان پرندگان دارد!

طبقه بندی و تکامل آلباتروس

آلباتروس گونه‌­ای بزرگ از پرندگان دریایی است که در سراسر جنوب اقیانوس آرام و حتی در مناطق سردتر واقع در قطب جنوب یافت می­‌شود. 21 گونه‌­ی مختلف از این پرنده در دریاهای جنوبی زندگی می­‌کنند که متاسفانه 19 گونه از آن­ها امروزه در معرض خطر انقراض قرار دارند.

آلباتروس خویشاوندی نزدیکی به دیگر مرغ­‌های دریایی مثل مرغ طوفان دارد که همگی­ آن­ها به دلیل سوراخ­‌های بینی لوله­‌ای شکل در بالای نوکشان منحصر به فردند. به خاطر این ویژگی به این پرندگان tubenoses یا دماغ لوله‌­ای نیز گفته می­‌شود. آلباتروس برای اولین بار در سال 1798توسط شاعری به نام Coleridge در شعر The Rime of the Ancient Mariner نام برده شد وهمین امر باعث معروفیت این پرنده شد.

آناتومی و شکل ظاهری آلباتروس

این پرنده یکی از بزرگ­ترین پرندگان آسمان است به طوری که طول بال آلباتروس سرگردان نر(یکی از گونه­‌های آلباتروس) به 5/3 متر و یا بیشتر می‌­رسد که بلندترین طول بال در میان همه­‌ی پرندگان محسوب می­‌شود. طول بدن آلباتروس سرگردان به همراه دمش به بیش از یک متر می­‌رسد که بلندتر از دیگر گونه­‌های این پرنده است.

آلباتروس بال‌­های باریک و بلند، سر بزرگ، نوک دراز و قوی و در انتها قلاب مانند دارد که لبه‌­های تیزی داشته و گرفتن شکارهای لیز را آسان‌­تر می‌­کند. هریک از پاهای  پرنده سه انگشت پره‌دار دارد. این پرده برخلاف بسیاری از گونه‌­های پرندگان انگشت­های عقبی را ندارد و نیازی هم به آن­ها ندارد.

پراکنش و زیستگاه

تمامی 21 گونه از این پرنده به طور عمده در قسمت‌­های جنوبی اقیانوس آرام و تا حدودی در اقیانوس منجمد جنوبی پراکنده شده­‌‎اند. نشانه‌­ای از وجود این پرنده در شمال اقیانوس اطلس دیده نشده است در حالی که در شمال اقیانوس آرام، انواعی از گونه­‌های آلباتروس، به خصوص آلباتروس آبچر(Wading Albatross) وجود دارد که لانه ­گذاری‌­شان در جزایر گالاپاگوس است.

آلباتروس بیشتر عمرش را در آسمان سپری می­‌کند و بر فراز موج­­‌ها سر می‌­خورد، به طوریکه قادر است هزاران مایل را در زمان کوتاهی پرواز کند. در فصل تولید مثل، این پرنده از آسمان به سمت خشکی می‌­آید و بر روی صخره­‌های جزیره­‌های سنگلاخی و دورافتاده و در قالب کلونی‌­های بزرگ لانه سازی می­‌کنند. این جزیره‌­ها معمولاً در توندراهای قطب جنوب واقع شده‌­­اند.

رفتار و شیوه­‌ی زندگی

بال­‌های بلند و باریک آلباتروس باعث می‌­شوند که آن­‌ها بیشتر روی هوا سر بخورند تا اینکه پرواز کنند و در نتیجه انرژی کمتری مصرف کنند. آن­ها با بهره گیری از تکنیکی به نام “اوج گیری پویا” از نوسانات جریان باد بر فراز مو‌‌ج‌ها استفاده کرده و اوج می­‌گیرند و مدت زمان بیشتری را بدون مصرف انرژی چندانی در آسمان سپری می‌کنند. آلباتروس قدرت دید فوق‌­العاده‌­ای دارد به طوری که قادر است طعمه را در آسمان ببیند و به سمت آن شیرجه برود و آن را از روی سطح آب و حتی از زیر سطح  آب بقاپد. آن­‌ها همچنین حس بویایی منحصر به فردی دارند و می­‌توانند به راحتی بوی طعمه و مکان تخم گذاری و تولید مثلشان را حتی در تاریکی ردیابی کنند.

تولید مثل و چرخه­‌ی زندگی

هزارن آلباتروس به شکل کلونی‌های بزرگ در جزایر سنگلاخی لانه سازی می­‌کنند. خیلی از آن­ها ممکن است به طور پیوسته تا 7 سال پرواز کنند تا سرانجام به سن بلوغ جنسی برسند. آن­‌ها بعد از یک معاشقه­‌ی منحصر به فرد که با ساییدن نوک­هایشان به همدیگر و ایجاد صداهای خرخر همراه است با یکدیگر جفت گیری می‌­کنند. آلباتروس ماده، تنها یک تخم در لانه­‌ی ساده‌اش که بر روی زمین است می‌­گذارد که وزن آن به نیم کیلو می‌­رسد. والدین به مدت 2 تا 3 ماه بسته به سایز گونه‌­ی آلباتروس بر روی تخم می‌­خوابند. بعد از به دنیا آمدن جوجه تا زمانی که قادر به پرواز شود از او مراقبت کرده و او را تمیز می‌­کنند. پر درآوردن جوجه‌ها بسته به اندازه گونه­ در حدود 5 تا 10 ماه طول می­‌کشد. این پرنده در میان دیگر پرنده‌­ها با میانگین طول عمر 40 تا 50 سال زندگی طولانی دارد.

رژیم غذایی و شکار

آلباتروس پرنده‌­ای گوشتخوار است که از ماهی­‌ها و دیگر جانوران آبزی مثل ماهی مرکب، کریل، خرچنگ و دیگر سخت پوستان تعذیه می­‌کند. این پرنده با شیرجه زدن روی سطح آب شکار می­‌کند یا از لاشه­‌ی دیگر جانوران که روی سطح آب شناور است تغذیه می­‌کند.

قدرت بینایی و بویایی بالا درکنار منقار کارآمد و بسیار تیزش او را برای زندگی در دریا کاملاً مجهز کرده است. جوجه‌­ها تا زمانی که بتوانند غذاهای جامد و لیز را هضم کنند از روغن معده­‌ی والدینشان که بسیار مغذی ولی بدبو است تغذیه می­‌کنند.

شکارچیان و خطرات

از انجا که آلباتروس پرنده‌­ای بسیار بزرگ است و تقریباً تمامی عمرش را در آسمان سپری می­‌کند شکارچی جدی ندارد، به جز انسان که در گذشته او را شکار می­‌کرد. همچنین لانه­‌‎های آن­ها به قدری در مناطق دورافتاده است که تقریباً هیچ حیوانی به آن دسترسی ندارد به جز کوسه ببری که در کمین جوجه­‌های جوان که در حال یادگیری پرواز هستند می‌­نشیند و به محض آنکه یکی از آن­‌ها از بقیه دور شد به او حمله می­‌کند. نکته جالب در رابطه با کوسه ببری اینجاست که او هرسال به همان نقطه که جوجه­‌های آلباتروس در حال یادگیری پرواز هستند بازمی‌­گردد و در انتظار یک غذای آماده است.

حقایق و ویژگی­‌های جالب

آلباتروس قادر است هزاران مایل را در زمان کوتاهی طی کند که نوع سرخاکستری آن می­‌تواند حتی مسافت بیشتری را نیز بپیماید. از آنجا که این پرنده انرژی خیلی کمی را به هنگام پرواز مصرف می­‌کند قادر است دور کره­‌ی زمین را در کمتر از یک ماه پرواز کند. آلباتروس با شعر ساموئل تیلر کلریج در اواخر دهه­‌ی 1700 معروف شد که این پرنده‌­­ی دریایی بزرگ را نمادی از روح ملوانان غرق شده می‌­دانست. پس از آن خرافاتی مبنی بر بدشگون بودن شکار این پرنده در میان دریانوردان و ملوانان شکل گرفت.

رابطه انسان و آلباتروس

به طور تخمینی سالانه در حدود 100000آلباتروس از گونه­‌های مختلف، توسط ماهی گیران غیرقانونی ماهی تن در اقیانوس منجمد جنوبی کشته می‌­شوند. این ماهیگیران از نخ‌­های ماهیگیری بلندی به همراه طعمه استفاده می­‌کنند که به راحتی آلباتروس­‌هایی که در پی گرفتن طعمه به سمت آب می‌­آیند را به دام می­‌اندازد.

به نظر می‌­رسد که آلباتروس‌­های ماده بیشتر در معرض خطر صید هستند زیرا عادت دارند که جدا از نرها و در مناطق متفاوتی به جستجوی غذا بپردازند. با وجود خرافات بدشگون بودن صید آلباتروس در میان ملوانان در قرن 19 ام این پرنده به شدت شکارشد که دلیل آن استفاده از پرهایش در پر کردن بالش بود.

وضعیت بقا و زندگی کنونی

امروزه 19 گونه از 21 گونه‌­ی آلباتروس در لیست حیوانات در معرض خطر قرار دارد. اگرچه جمعیت دو گونه­‌ی باقیمانده پایین نیست ولی تعداد آن­ها نیز رو به کاهش است و جزو گونه­‌های در معرض تهدید قرار دارند. دلیل اصلی کاهش جمعیت این پرندگان در اقیانوس منجمد جنوبی ماهیگیران ماهی تن هستند که با نخ‌­های ماهیگیری بلندشان به راحتی این پرندگان دریایی عظیم‌الجثه را شکار می‌­کنند.